Kiedy dziecko ma przeziębienie lub grypę

Czym jest przeziębienie?

• Objawy to między innymi katar, kaszel, kichanie, ból gardła i lekko podwyższona temperatura ciała. Objawy przeziębienia są zwykle łagodniejsze niż objawy grypy.

• Objawy przeziębienia pojawiają się stopniowo.

• Przeziębione dzieci mogą nadal wykonywać większość codziennych czynności. Rzadko skarżą się na osłabienie lub zmęczenie

• Objawy mogą utrzymywać się do 2 tygodni

Czym jest grypa?

• Grypa to infekcja dróg oddechowych. (Nie jest to ta sama choroba co grypa jelitowo-żołądkowa: zapalenie błony śluzowej żołądka i jelit).

• Objawy to między innymi gorączka, ból głowy, zmęczenie, kaszel, ból gardła, katar, dyskomfort w klatce piersiowej i bóle mięśni. Dzieci mogą również mieć problemy żołądkowe i wymiotować.

• Objawy grypy zwykle pojawiają się nagle.

• Dzieci chore na grypę mogą być zbyt zmęczone, aby podjąć standardowo wykonywane czynności.

• Objawy trwają zwykle 1-2 tygodnie

Jak rozprzestrzeniają się przeziębienie i grypa?

Wirusy powodujące przeziębienie i grypę rozprzestrzeniają się w kroplach pojawiających się w powietrzu, gdy chory zakaszle lub kichnie. Wtedy mogą dostać się bezpośrednio do organizmu dziecka poprzez oddech. Jednak wirusem zarazić się można również dotykając powierzchni, na którą spadły takie krople, takich jak klamki drzwi, zabawki czy blaty. Drobnoustroje przedostają się do ciała dziecka, kiedy dotknie ono oczu, nosa lub ust. Przeziębienie może również rozprzestrzeniać się poprzez bezpośredni kontakt z zakażoną osobą, np. przez przytulanie czy uścisk dłoni. Przeziębienie nie jest spowodowane zimnym klimatem lub przebywaniem na zimnym powietrzu.

Dlaczego dzieci zarażają się przeziębieniami i grypą?

Dzieci zarażają się przeziębieniami i grypą częściej niż osoby dorosłe. Oto kilka powodów:

• Mniejsza odporność. System immunologiczny dziecka nie jest tak silny jak u dorosłego, jeśli chodzi o walkę z wirusami przeziębienia czy grypy.

• Sezon zimowy. Większość chorób górnych dróg oddechowych przypada na jesień i zimę, kiedy dzieci spędzają sporo czasu wewnątrz pomieszczeń i są narażone na kontakt z drobnoustrojami.

• Szkoła lub przedszkole. Przeziębienia i grypa łatwo rozprzestrzeniają się, gdy dzieci mają ze sobą bliski kontakt.

• Kontakt ręka-usta. Dzieci często dotykają oczu, nosa lub ust brudnymi rękami. Tak najczęściej dochodzi do zarażenia.

Jak diagnozuje się przeziębienie i grypę?

Najczęściej lekarz diagnozuje przeziębienie lub grypę, bazując na objawach u dziecka i badaniu fizykalnym. Zdarza się, że pobiera wymaz z gardła lub nosa, aby sprawdzić, czy infekcja jest bakteryjna, czy wirusowa. Lekarz dziecka może wykonać też inne badania w zależności od objawów i ogólnego stanu dziecka. Mogą to być następujące badania:

• Pełna morfologia krwi. To badanie z krwi umożliwia znalezienie objawów infekcji.

• Prześwietlenie klatki piersiowej. Wykonuje się, aby sprawdzić, czy dziecko nie ma zapalenia płuc.

Jak leczy się przeziębienie i grypę?

Większość dzieci nie wymaga leczenia w przypadku przeziębienia czy grypy. Antybiotyki nie działają na wirusy wywołujące przeziębienie, dlatego nie przepisuje się ich na te choroby. Leki przeciwwirusowe mogą złagodzić intensywność objawów grypy. To szczególnie ważne w sytuacji, gdy dziecku grożą powikłania po grypie lub już zaczynają się pojawiać. Leki te działają najlepiej, gdy zostaną podane natychmiast po pojawieniu się objawów.

W przypadku obu tych chorób inne leczenie może złagodzić objawy aż do ich ustąpienia. Aby pomóc dziecku lepiej się poczuć:

• Należy podawać mu dużo płynów, takich jak woda, roztwory z elektrolitami, sok jabłkowy czy ciepła zupa, aby zapobiec utracie płynów (odwodnienie).

• Należy stosować lekkostrawną dietę. Często dzieci z przeziębieniem lub grypą lepiej tolerują lekkostrawną dietę. Składa się ona z miękkich, niezbyt pikantnych i ubogich w błonnik pokarmów. Można spróbować:

  • Pieczywa, krakersów i makaronów zrobionych z rafinowanej białej mąki.

  • Rafinowanych płatków śniadaniowych na ciepło, takich jak płatki owsiane.

  • Soków owocowych, które są rozcieńczone przez zmieszanie połowy wody i połowy soku. Nie należy podawać dziecku zbyt dużej ilości owoców lub soku jabłkowego.

• Należy zadbać, aby dziecko dużo wypoczywało.

• Można zachęcić starsze dziecko do płukania gardła ciepłą wodą z solą, jeśli boli je gardło. Nie podawaj kropli na kaszel ani pastylek do ssania, jeśli dziecko ma mniej niż 4 lata, ponieważ może się nimi zakrztusić.

• Aby udrożnić nos, można go czyścić solą fizjologiczną. Sól fizjologiczna jest dostępna w aptece bez recepty – można ją bez obaw stosować u dzieci. Spray z solą fizjologiczną to coś innego niż aerozol udrażniający nos. Aerozole do nosa zawierające substancje chemiczne mogą nasilić objawy, jeśli używa się ich zbyt długo.

  • Możesz zastosować nawilżacz powietrza w pokoju dziecka. Nawilżone powietrze może złagodzić objawy zatkanego nosa i kataru.

  • Często czyść nawilżacz zgodnie z zaleceniami producenta, aby zapobiec rozwojowi pleśni i bakterii lub gromadzeniu się minerałów.

• Radzenie sobie z gorączką: Należy ściśle przestrzegać zaleceń lekarza dotyczących ilości i częstotliwości podawania leków przeciwgorączkowych. Zawsze sprawdzaj instrukcję na opakowaniu. Możesz również skorzystać z poniższych wskazówek:

  • Nie otulaj dziecka kocami ani dodatkowymi ubraniami, nawet jeśli ma dreszcze. Spróbuj jednej warstwy lekkich ubrań i lekkiego koca do spania.

  • Temperatura w pokoju dziecka powinna być przyjemna, niezbyt ciepła ani zbyt chłodna. Jeśli w pomieszczeniu jest gorąco lub duszno, należy używać wentylatora na niskich obrotach.

  • Zapewnij letnią kąpiel lub kąpiel gąbką, aby obniżyć gorączkę.

  • Nie stosuj zimnych kąpieli, lodu ani wcierek z alkoholem. Często powodują one dreszcze i pogarszają sytuację.

• Warto stosować leki wzmacniające odporność dziecka. Przed użyciem wszystkich produktów dostępnych bez recepty (OTC), ziołowych i alternatywnych metod leczenia należy omówić je z lekarzem prowadzącym. Uwaga: dzieciom poniżej 6. roku życia nie należy podawać leków bez recepty na kaszel i przeziębienie, chyba że za radą lekarza.

• Dziecku lub nastolatkowi choremu na grypę lub przeziębienie nigdy nie wolno podawać aspiryny Aspiryna może w rzadkich wypadkach wywołać poważną chorobę zwaną zespołem Reye'a.

• Nigdy nie wolno podawać ibuprofenu niemowlętom poniżej 6. miesiąca życia.

• Dziecko powinno pozostać w domu jeszcze przez dobę po ustąpieniu gorączki.

Zapobieganie przeziębieniu i grypie

Aby chronić zdrowie dziecka:

• Co roku zaszczep je na grypę. Coroczne szczepienie przeciw grypie zaleca się dzieciom od 6. miesiąca życia z kilkoma wyjątkami. Szczepionka jest zwykle podawana w postaci zastrzyku. Zdarza się, że podaje się też aerozol do nosa zawierające żywe, ale osłabione wirusy grypy. Taka szczepionka sprawdza się u dzieci od 2. roku życia, które nie mogą przyjąć zastrzyku. Ze względu na COVID-19 i wirus RSV eksperci zdecydowanie zalecają przyjęcie szczepionki przeciw grypie, aby chronić siebie, swoją rodzinę i innych. Wirusy grypy, COVID-19 oraz RSV rozprzestrzeniają się w sezonie grypowym. Osoby w grupie wysokiego ryzyka z powodu powikłań grypy są także narażone na poważne problemy innego rodzaju – dlatego tak ważne jest szczepienie przeciw grypie.

• Naucz dziecko, aby często myło ręce – przed jedzeniem i po skorzystaniu z łazienki, po zabawie ze zwierzętami czy odkaszlnięciu lub kichnięciu. Noś ze sobą środek do mycia rąk na bazie alkoholu (przynajmniej 60%) na wypadek, gdy nie będzie dostępu do wody i mydła. Wcierki do rąk należy rozprowadzać na całej powierzchni dłoni, palców i nadgarstków aż do wyschnięcia.

• Przypomnij dziecku, aby nie dotykało oczu, nosa ani ust.

• Rozważ, czy dziecko nie powinno nosić maseczki w obecności osób chorych na grypę lub przeziębienie. Maseczki zmniejszają ryzyko zarażenia się tymi chorobami (oraz również zarażenia się COVID-19).

• W miarę możliwości unikaj osób chorych.

Wskazówki, jak prawidłowo myć ręce

Używaj czystej, bieżącej wody i dużo mydła. Wytwórz pianę.

• Czyść całą rękę, również pod paznokciami, pomiędzy palcami i aż do nadgarstków.

• Myj je przez co najmniej 20 sekund (tyle, ile trwa wyrecytowanie alfabetu lub zaśpiewanie „Sto lat”). Nie wystarczy lekko potrzeć – konieczne jest porządne wyszorowanie dłoni.

• Należy też je dobrze spłukać. Ustaw dłonie tak, aby woda spływała w dół palców, a nie w kierunku nadgarstków.

• W toalecie publicznej użyj ręcznika papierowego, aby zakręcić kran i otworzyć drzwi.

Kiedy należy zadzwonić po pomoc medyczną dla dziecka

Skontaktuj się z pediatrą, jeśli dziecko czuje się coraz gorzej lub pojawi(ą) się:

• Duszności lub przyśpieszony oddech

• Gęsta, żółta lub zielona wydzielina z nosa

• Gęsta żółta lub zielona wydzielina w wykaszliwanej treści

• Coraz silniejsze objawy, zwłaszcza po okresie poprawy

• Gorączka (patrz Gorączka u dzieci poniżej)

• Intensywne lub nieustające wymioty

• Oznaki odwodnienia. Są to między innymi suchość w ustach, ciemny lub silnie pachnący mocz lub brak wydalania moczu w okresie 6–8 godzin, brak łez podczas płaczu oraz odmowa przyjmowania płynów.

• Problemy z wybudzeniem. Dziecko nie zachowuje się spokojnie ani nie czuje się bardziej komfortowo, gdy gorączka spada.

• Ból ucha (ciągnięcie za ucho, marudzenie u małych dzieci lub nastolatków)

• Ból lub ucisk w zatokach

• Jeśli dziecko ma mniej niż 2 lata, przed podaniem leku należy skontaktować się z lekarzem. Jeśli dziecko ma mniej niż 3 miesiące i ma gorączkę, należy natychmiast skontaktować się z lekarzem.

Gorączka u dzieci

Aby zmierzyć dziecku temperaturę, należy używać termometru elektronicznego. Nie wolno używać termometru z rtęcią. Istnieją różne rodzaje termometrów elektronicznych i różnie się ich używa. Są to:

• Doodbytniczy. U dzieci poniżej 3 roku życia najdokładniejszego pomiaru dokonuje się w odbycie.

• Czołowy. Spełnia swoją rolę w przypadku dzieci od trzeciego miesiąca życia. Jeśli dziecko młodsze niż 3 miesiące wykazuje objawy choroby, można użyć takiego termometru w celach poglądowych. Jednak pediatra może chcieć potwierdzić temperaturę w pomiarze poprzez odbyt.

• Douszny. Pomiary temperatury w uchu są prawidłowe po 6. miesiącu życia, jednak nie wcześniej.

• Pachowy. To najmniej wiarygodny sposób pomiaru temperatury, jednak można użyć takiego termometru w celach poglądowych. Jednak pediatra może chcieć potwierdzić temperaturę w pomiarze poprzez odbyt.

• Doustny. Nie należy używać takiego termometru u dzieci młodszych niż 4 lata.

Termometru doodbytniczego należy używać ostrożnie. Zawsze należy stosować się do zaleceń producenta odnośnie do poprawnego użycia. Termometr należy włożyć delikatnie. Oznacz termometr używany doodbytniczo, tak aby przypadkowo nie użyć go doustnie. Może wówczas dojść do zakażenia bakteriami ze stolca. Jeśli nie czujesz się komfortowo, używając termometru doodbytniczego, zapytaj pediatrę, którego typu najlepiej używać w zamian. Rozmawiając z pediatrą o gorączce u dziecka, poinformuj, w jaki sposób została zmierzona temperatura.

Poniżej wymieniono sytuacje, w których należy zadzwonić do lekarza, jeśli dziecko ma gorączkę. Pediatra może podać różne numery. Postępuj zgodnie z zaleceniami.

Kiedy zadzwonić do lekarza w sprawie gorączki u dziecka

Dziecko poniżej 3. miesiąca życia:

• Najpierw zapytaj pediatrę, jak najlepiej zmierzyć temperaturę dziecku.

• Pomiar doodbytniczy lub czołowy: temperatura wynosząca bądź przekraczająca 100,4°F (38°C)

• Pomiar pod pachą: temperatura wynosząca bądź przekraczająca 99°F (37,2°C)

• Gorączka ___________według zaleceń lekarza.

Dziecko od 3. do 36. miesiąca życia (3 lata):

• Pomiar doodbytniczy lub czołowy: 38,9°C lub wyżej

• Pomiar douszny (tylko powyżej 6. miesiąca życia): 38,9°C lub wyżej

• Gorączka ___________ według zaleceń lekarza

W takich przypadkach:

• Temperatura pomiaru pod pachą 39,4°C lub wyższa u dziecka w każdym wieku

• Temperatura 40°C lub wyższa u dziecka w każdym wieku

• Gorączka ___________ według zaleceń lekarza